Kilka tygodniu temu udało mi się zakończyć podział spółki z ograniczoną odpowiedzialnością polegający na podziale spółki na dwie nowe spółki. Procedura podziałowa nie jest bardzo skomplikowana, natomiast w praktyce jest kilka momentów kluczowych, o których trzeba było pamiętać.
Po pierwsze, to precyzyjne przygotowanie załączników do planu podziału, tak aby wszystkie składniki majątku zostały podzielone, zresztą dotyczy to również zobowiązań. Jeśli bowiem jakieś składniki zostaną pominięte w ramach planu podziału, to stają się współwłasnością w częściach ułamkowych obu spółek.
Dokładne elementy planu podziału określa art. 534 KSH, zgodnie z którym, plan podziału powinien zawierać co najmniej:
1) typ, firmę i siedzibę każdej ze spółek uczestniczących w podziale;
2) stosunek wymiany udziałów lub akcji spółki dzielonej na udziały lub akcje spółek przejmujących bądź spółek nowo zawiązanych i wysokość ewentualnych dopłat;
3) zasady dotyczące przyznania udziałów lub akcji w spółkach przejmujących lub w spółkach nowo zawiązanych;
4) dzień, od którego udziały lub akcje wymienione w pkt 3 uprawniają do uczestnictwa w zysku poszczególnych spółek przejmujących bądź spółek nowo zawiązanych;
5) prawa przyznane przez spółki przejmujące lub spółki nowo zawiązane wspólnikom oraz osobom szczególnie uprawnionym w spółce dzielonej;
6) szczególne korzyści dla członków organów spółek, a także innych osób uczestniczących w podziale, jeżeli takie zostały przyznane;
7) dokładny opis i podział składników majątku (aktywów i pasywów) oraz zezwoleń, koncesji lub ulg przypadających spółkom przejmującym lub spółkom nowo zawiązanym;
8) podział między wspólników dzielonej spółki udziałów lub akcji spółek przejmujących lub spółek nowo zawiązanych oraz zasady podziału.
Nadto, do planu podziału należy dołączyć:
1) projekt uchwały o podziale;
2) projekt zmian umowy lub statutu spółki przejmującej lub projekt umowy lub statutu spółki nowo zawiązanej;
3) ustalenie wartości majątku spółki dzielonej na określony dzień w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku o ogłoszenie planu podziału;
4) oświadczenie zawierające informację o stanie księgowym spółki, sporządzoną dla celów podziału na dzień, o którym mowa w pkt 3, przy wykorzystaniu tych samych metod i w takim samym układzie jak ostatni bilans roczny.
Trochę tego sporo, ale tutaj jest dużo pracy głównie księgowej no i oczywiście prawnika 🙂
Po drugie, spółka to przecież żywy organizm i ciągle coś się w niej zmienia. Z tego względu, po ogłoszeniu planu podziału z uwagi na to, że musi być on opublikowany przez 6 tygodni, zachodzi potrzeba aktualizacji załączników. Z drugiej strony projekt planu podziału, który został ogłoszony nie może zasadniczo odbiegać od tego, co do którego ostatecznie podejmowana jest uchwała. Najlepiej więc w tym czasie powstrzymać się od gwałtownych ruchów związanych z nabywaniem nowych rzeczy do spółki, czy zaciąganiem jakiś znaczących zobowiązań. Także z tego względu, żeby nie było problemów z rozliczaniem takich składników, czy zobowiązań.
Potem jest drugi moment kluczowy, pomiędzy podjęciem uchwały, a rejestracją w KRS, kiedy są już w zasadzie wyodrębnione dwa organizmy, które muszą jednak w dalszym ciągu, do czasu rejestracji podziału działać jako jeden. Spółka dzielona bowiem dopiero z dniem rejestracji podziału ulega wykreśleniu z rejestru bez konieczności przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego. Całe szczęście, myśmy długo na rejestrację nie czekali, dzięki czemu problem rozliczania kosztów i wystawiania faktur za bardzo nas nie dotknął 🙂 Swoją drogą tak sobie myślę, że elektroniczne składanie sprawozdań finansowych trochę chyba odblokowało sądy, przynajmniej w tym okresie lipiec-sierpień, w przeciwnym razie, pewnie czekalibyśmy znacznie dłużej, biorąc pod uwagę fakt, że wniosek o rejestrację był składany w lipcu.
Ostatnio zwrócił się do mnie jeden z akcjonariuszy spółki akcyjnej z prośbą o reprezentowanie w sporze dotyczącym zbycia akcji. Jak się okazało, spór był bardzo zawiły, trwał już kilka lat, a orzeczenie sądu I instancji zupełnie odbiegało od realiów rynkowych.
Wtedy pomyślałam sobie, że może zupełnie inaczej byłoby, gdyby akcjonariusze zawiązując spółkę wiele lat temu wpisali do umowy klauzulę arbitrażową.
Na czym polega taka klauzula ?
Akcjonariusze, którzy podpisują statut spółki, wpisują do statutu postanowienie, zgodnie z którym, wszystkie spory pomiędzy akcjonariuszami oraz pomiędzy akcjonariuszami i spółką będą rozstrzygane przez sąd polubowny. Sąd taki musi być sprecyzowany, co więcej, jak zawsze wprowadzam do statutu, albo zwracam uwagę na konieczność opisania w statucie procedury powołania sądu, o ile nie jest to sąd arbitrażowy, który w swoim regulaminie określa sposób procedowania. Plusem takiego rozwiązania jest możliwość wybrania dowolnego sądu, w tym również takiego, w którym arbitrami są specjaliści-praktycy z zakresu prawa handlowego, czy prawa spółek.
To co jest jeszcze ważne i co warto uregulować w sytuacji, kiedy mamy akcjonariuszy z różnych krajów, to język arbitrażu. Aha, bo taki sąd polubowny, na który umówią się wspólnicy, wcale nie musi być w Polsce. Poza tym, nawet jeśli umówią się w Polsce, to sąd arbitrażowy nie musi procedować w języku polskim, w odróżnieniu od sądu powszechnego, gdzie zawsze obowiązuje język polski.
Takie postanowienie co prawda nie rozwiązuje nam wszystkich problemów w spółce, bo klauzula ta nie jest wiążąca dla organów spółki, niemniej jednak najczęstsze spory, takie jak właśnie związane ze zbyciem akcji, czy świadczeń na rzecz akcjonariuszy będą należały do kompetencji tego sądu.
Chyba najsłynniejszy spór arbitrażowy z udziałem polskiej spółki o którym czytałam, to proces przed międzynarodowym sądem arbitrażowym w Wiedniu pomiędzy Elektrim a Deutsche Telekom, który dotyczył kontroli nad Polską Telefonią Cyfrową (PTC). No co, ostatecznie podpisali ugodę 😉
